Czy dobry pracownik to taki, który zgadza się na wszystko bez przysłowiowego gadania? Czy wręcz przeciwnie – osoba, która jest świadoma swoich kompetencji i nie bierze odpowiedzialności za te zadania, które wymagają od niej zbyt dużego nakładu pracy lub są wręcz niewykonalne? Odpowiedź – choć pewnie nie dla wszystkich – wydaje się być oczywista.
Co sprawia, że tak często podejmujemy się zadań, których wykonanie może sprawić nam trudność? To przede wszystkim chęć sprostania oczekiwaniom innych – zarówno szefa, jak i zespołu, w którym pracujemy. To bardzo zgubne. Wykonywanie poleceń niezgodnych z naszymi możliwościami kosztuje nas dużo czasu i energii – w przypadku niepowodzenia może prowadzić do frustracji, od której bardzo blisko do depresji.
Warto wiedzieć, że istnieje co najmniej 9 sytuacji, w których mamy pełne prawo do tego, by odmówić przełożonemu. Co istotne, powiedzenie “nie” w takich momentach, to także kwestia rozsądku.
Kiedy zatem warto powiedzieć NIE?
#1 Kiedy szef zleca nam wykonanie zadania, które jest nieistotne dla projektu – to strata nie tylko Twojego czasu, ale i pieniędzy firmy. Zajmując się takimi zadaniami, nie masz czasu na swoje obowiązki. Towarzyszy Ci też poczucie, że to co robisz nie posiada większego sensu. To słabo wpływa na poczucie wartości, prawda?
#2 Kiedy Twój przełożony nakazuje Ci wykonanie zadania, które w rzeczywistości powinien zrobić ktoś inny. To często kwestia kompetencji i umiejętności – nie daj się “wrobić” w obowiązki, których nie masz możliwości wykonać w prawidłowy, pożądany przez szefa sposób.
#3 Kiedy ktoś wysyła Cię na niewiele wnoszące do współpracy z klientem, spotkanie, a Ty w tym czasie masz do zrobienia jakieś istotne zadania. W takiej sytuacji można zasugerować szefowi, by wysłał na nie mniej obłożoną obowiązkami osobę.
#4 Kiedy szef oczekuje od Ciebie, że będziesz dyspozycyjny 24h na dobę i nakazuje Ci na przykład odpowiadać na maile, czy prowadzić służbowe rozmowy po godzinach pracy. To bardzo częsta sytuacja, która absolutnie nie powinna mieć miejsca. Każdy pracownik ma pełne prawo do tego, by odpocząć po pracy i zregenerować swoje siły na kolejny dzień. Funkcjonowanie w ciągłej gotowości skutkuje szybkim przemęczeniem i przyspiesza tzw. wypalenie zawodowe. Poza tym każdy z nas ma swoje życie prywatne – jeśli za sprawą pracy coś zacznie się w nim psuć, straci na tym również nasza efektywność zawodowa.
#5 Kiedy przełożony zleca Ci wykonanie zadania, które kłóci się z Twoimi wartościami. Nikt nie może zmuszać Cię do postępowania wbrew zasadom, które wyznajesz. Jeśli Twój szef nie potrafi tego zrozumieć, a odmowa wykonania takiego zadania spotyka się z szykanami z jego strony, zastanów się porządnie, czy pracujesz w odpowiednim miejscu i otaczasz się ludźmi, z którymi warto utrzymywać relacje.
#6 Kiedy szef wymaga od Ciebie pracy z prędkością światła i narzuca Ci naprawdę nierealne terminy realizacji konkretnych zadań. Nie chodzi oczywiście o sytuacje, w których pracodawca “podkręca tempo” pracy swojego zespołu – taka mobilizacja bywa wręcz wskazana! Mowa o wyznaczaniu deadline’ów z kosmosu i grożeniu poważnymi konsekwencjami w momencie ich niezrealizowania.
#7 Kiedy ktoś prosi Cię o napisanie referencji innej osobie i sugeruje, jakiego rodzaju mają to być referencje. Zwłaszcza, jeśli te sugestie nie mają za wiele wspólnego z tym, co Twoim zdaniem powinno się znaleźć w takim dokumencie. Pamiętaj, że pisząc referencje niezgodne z prawdą, możesz narobić sobie nie tylko kłopotu, ale i… wstydu. W końcu poświadczasz nieprawdę , podpisując ją swoim nazwiskiem.
#8 Kiedy szef zleca Ci kolejne zadania, nie zważając na to, że jesteś już zajęty. Przyjmowanie kolejnych zleceń to bardzo słaba strategia. Może i jest możliwe wykonanie wszystkich w określonym czasie, ale na pewno cierpi na tym jakość Twojej pracy. O stresie związanym z faktem, że możesz nie wyrobić się ze wszystkimi zadaniami, zupełnie nie wspominając.
#9 Kiedy pracodawca każe Ci zrobić coś, co inna osoba z zespołu wykona zdecydowanie lepiej. Pamiętaj, że warto mierzyć siły na zamiary i nie warto oszukiwać się co do poziomu swoich umiejętności. Jeśli jest ktoś, kto wykona dane zadanie szybciej i to na takim poziomie, do którego Tobie daleko, nie miej oporów – powiedz “nie” i zasugeruj szefowi, że nie jesteś najwłaściwszą osobą do tego zadania. Skorzystacie na tym wszyscy.
Opanowanie sztuki asertywności nie jest łatwe – zwłaszcza na początku. Umiejętność odmawiania jest jednak jedną z najważniejszych cech, jakie powinien posiadać posiadać pewny siebie, świadomy swoich wartości i kompetencji, człowiek.
A jak Wy, radzicie sobie z odmawianiem w pracy?