„Obecnie, kiedy internet jest właściwie oczywistym narzędziem dostępu do informacji chcemy, by Archiwa także w tym trendzie i tej rzeczywistości się mieściły i by udostępniały swe zasoby również z wykorzystaniem internetu. Dlatego od kilku lat staramy się digitalizować i publikować materiały archiwalne. Od 2009 r. istnieje serwis szukajwarchiwach, który co najmniej cztery razy w roku staramy się wzbogacać. Obecnie miała miejsce druga aktualizacja tegoroczna, dzięki której w serwisie jest już ponad 20 mln skanów stron dokumentacji archiwalnej” – opowiadał PAP naczelny dyrektor Archiwów Państwowych Wojciech Woźniak.
Wśród ponad 2 mln nowych skanów znalazły się kolejne części Katastru Galicyjskiego uznawanego za wyjątkowe źródło informacji o gospodarce, demografii oraz geografii Małopolski i Podkarpacia w XIX w. Dzięki szukajwarchiwach.pl można zapoznać się m.in. z ówczesnymi mapami np. Bochni, Dębicy, Jasła, Krakowa, Myślenic, Nowego Sącza, Przemyśla, Rzeszowa, Sanoka, Wadowic i Żywca.
Zaprezentowane zostały także kolejne akta miast Krakowa i Lublina oraz akta stanu cywilnego z obszaru obecnych województw lubelskiego, małopolskiego, podlaskiego, wielkopolskiego i mazowieckiego, stanowiące bazę do badań genealogicznych. Lubelskie Archiwum zamieściło materiały dotyczące dziejów szlachty. Dokumentacja powstała w wyniku działalności Deputacji Szlacheckiej Guberni Lubelskiej obejmuje m.in. księgi genealogiczne zawierające wpisy szlachty, która legitymowała się szlachectwem lub uzyskała je na mocy ustawy Prawo o szlachectwie z 1836 r.
„W tym momencie w serwisie mamy kopie cyfrowe właściwie ze wszystkich archiwów państwowych w całym kraju. Użytkownik bez wychodzenia z domu może z tych materiałów korzystać, przeszukiwać je, kopiować i w dowolny sposób wykorzystywać. Serwis jest dostępny dla każdego, bez potrzeby logowania i opłat. I będzie oczywiście dalej rozwijany jako narzędzie publikacji dokumentów ze wszystkich archiwów państwowych w kraju” – powiedział naczelny dyrektor.
Wśród nowych archiwaliów dostępnych w serwisie znalazła się także dokumentacja Rady Narodowej w Poznaniu powstałej w 1912 r. w celu reprezentacji Polaków zamieszkałych na terenie Rzeszy. Materiały ukazują życie kulturalne, społeczne i gospodarcze społeczeństwa polskiego pod zaborem pruskim oraz formy samoobrony przed germanizacją.
Bogatym źródłem informacji jest korespondencja kierowana do Rady w sprawach ogólnospołecznych i osobistych. Wśród niej są rękopisy listów m.in. Henryka Sienkiewicza „Do Rodaków” z 4 maja 1916 r., prezesa Rady Ludwika Mycielskiego do wdowy po pisarzu Marii Sienkiewiczowej, Wojciecha Korfantego i ówczesnych profesorów Uniwersytetu Lwowskiego – historyka Ludwika Finkla i geografa Eugeniusza Romera.
W serwisie po raz pierwszy swoje zbiory zaprezentowało krakowskie Muzeum Narodowe. To spuścizna wynalazcy metody reprodukowania numizmatów zwanej bartynotypią – Władysława Bartynowskiego. Wspólnie z Karolem Estreicherem opracował on koncepcję „Słownika biograficznego artystów polskich”.
„Wśród udostępnionych nowych skanów znalazły się różnorodne materiały. To akta stanu cywilnego, które cieszą się największą popularnością i są często wykorzystywane do poszukiwań genealogicznych. W serwisie pojawiły się także interesujące materiały z okresu PRL np. materiały Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Szczecinie z lat 1950-73. To bardzo ciekawy okres PRL, bo obejmuje i końcówkę okresu stalinowskiego i początek lat 70., czyli epokę Gierka, kiedy pojawiały się ambicje związane nie tylko z posiadaniem większej ilości dóbr, ale także wolnościowe. To ciekawe archiwalia dotyczące naszej historii najnowszej” – podkreślił Woźniak.
Wśród dokumentów udostępnionych przez szczecińskie archiwum są m.in. protokoły Komisji Odszkodowawczej, której zadaniem było świadczenie pomocy dla rodzin ofiar i osób rannych podczas walk ulicznych w grudniu 1970 r. Wśród opublikowanych archiwaliów znalazła się również dokumentacja Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Szczecinie z lat 1948-90, którą tworzą m.in. protokoły z posiedzeń, wytyczne władz centralnych i wojewódzkich oraz referaty i wystąpienia członków Biura Politycznego KC.
„Idziemy w kierunku jak najbardziej różnorodnych materiałów, by zaspokoić potrzeby różnych grup użytkowników – zarówno badaczy historii, jak i genealogów” – podsumował naczelny dyrektor Archiwów.
Serwis szukajwarchiwach.pl administrowany przez Narodowe Archiwum Cyfrowe zawiera obecnie ponad 20 mln cyfrowych kopii dokumentów historycznych ze zbiorów archiwów państwowych z całego kraju i innych instytucji związanych z zachowaniem pamięci. Na szukajwarchiwach.pl można zapoznać się z księgami metrykalnymi i aktami stanu cywilnego z miejscowości w całej Polsce, aktami miast, ewidencjami mieszkańców czy archiwami rodowymi.
Znajduje się tam także m.in. dokumentacja Rządu RP na Uchodźstwie, Biura Odbudowy Stolicy czy Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa oraz dotycząca hitlerowskich obozów koncentracyjnych i łódzkiego getta. Serwis stworzono w 2009 r. i jak podają Archiwa dotąd odwiedziło go ponad 2 mln użytkowników, a dziennie z dokumentów korzysta ok. 5 tys. osób. (PAP)
akn/ agz/