Jakkolwiek dziwnie by to nie brzmiało, zaczynamy lata 20.! Tymczasem raz jeszcze spójrzmy na chwilę wstecz, żeby podsumować minione dziesięciolecie. Oto najważniejsze wydarzenia dekady 2010‒2019 w Polsce, te dobre i te tragiczne. Wybór jest subiektywny, zachęcam, żeby z nim dyskutować.
Choć trudno porównywać ze sobą wydarzenia ze świata polityki, kultury, sportu na tej samej płaszczyźnie, mają one jeden wspólny mianownik: były na ustach całej Polski, a skutki wielu z nich odczuwamy do dziś.
Spis treści
10 kwietnia 2010 ‒ katastrofa smoleńska
Miały być uroczyste obchody 70. zbrodni katyńskiej, była żałoba narodowa i 96 ofiar śmiertelnych. Na pokładzie Tu-154 znajdował się m.in. prezydent Lech Kaczyński, dowódcy wszystkich rodzajów sił zbrojnych, szefowie instytucji państwowych i parlamentarzyści z różnych partii ‒ wszyscy zginęli w katastrofie podczas podchodzenia do lądowania na lotnisku Smoleńsk-Siewiernyj. Tragiczne wydarzenie było szeroko dyskutowane na całym świecie, a w Polsce stało się początkiem dużych zmian politycznych. Co było dalej, doskonale wiemy.
maj/czerwiec 2010 ‒ wielka powódź
Klęska żywiołowa objęła całą Europę Środkową. W Polsce w wielu miejscach przekroczony został poziom wód notowany w czasie tzw. powodzi tysiąclecia z 1997 r., a fala kulminacyjna na Wiśle była największa od 160 lat. Wielka woda rozlała się niemal cały kraj, ale najbardziej ucierpiały województwa małopolskie, podkarpackie, świętokrzyskie i lubelskie. Straty wyniosły ponad 10 mld złotych, a katastrofa naturalna stała się osobistą tragedią mieszkańców ponad 2 tysięcy miejscowości.
15 listopada 2010 ‒ zakaz palenia tytoniu w miejscach publicznych
Choć początkowo budził kontrowersje, a palacze nie chcieli tak łatwo zrezygnować z ulubionego dymka w klubie czy pociągu, ostatecznie zakaz wyszedł wszystkim na dobre. I mówię to ja, nikotynowa lokomotywa. Skończyło się jedzenie w zadymionych salach, podróże w smrodzie i powroty do domu w ubraniach przesiąkniętych trującymi oparami. Po wejściu ustawy w życie aż 11% palaczy podjęło próbę rzucenia nałogu. Był to naprawdę duży krok w kierunku polepszenia zdrowia publicznego, który skutecznie zmienił nasze codzienne zwyczaje.
3 marca 2012 ‒ katastrofa kolejowa pod Szczekocinami
Katastrofy kolejowe zdarzają się rzadko, ale jeżeli mają miejsce, to zazwyczaj są bardzo poważne w skutkach. Tak było i tutaj: w czołowym zderzeniu pociągów pod Szczekocinami (woj. śląskie) zginęło 16 osób a 57 zostało rannych.
Czołowo zderzyły się dwa pospieszne składy: TLK 31101 „Brzechwa” relacji Przemyśl Główny – Warszawa Wschodnia oraz interREGIO 13126 „Jan Matejko” relacji Warszawa Wschodnia – Kraków Główny. Za bezpośrednią przyczynę wypadku uznano błąd dyżurnego ruchu, jednak, jak to zwykle bywa w podobnych zdarzeniach, do katastrofy doprowadził cały ciąg wypadków, z których pierwszym była awaria rozjazdu na trasie jednego z pociągów.
czerwiec 2012 ‒ Euro 2012
Doniosłe wydarzenie nie tylko dla kibiców piłki nożnej. Oczy całej Europy były skierowane na Polskę i Ukrainę, które miały okazję zaprezentować się europejskim sąsiadom jako państwa nowoczesne i gościnne, pokazać swoją kulturę oraz tradycje (pokazaliśmy „Koko, Euro spoko”, ale to też było spoko…). Na okoliczność Euro powstały w naszym kraju cztery nowe stadiony, zmodernizowano też infrastrukturę wokół nich.
Obyło się bez zaskoczenia: ani Polska, ani Ukraina nie zakwalifikowały się do fazy pucharowej. Mistrzostwa zwyciężyła Hiszpania, która w finale pokonała Włochów miażdżącym wynikiem 4:0.
28 lutego 2013 ‒ Kamil Stoch mistrzem świata
Jak kraj długi i szeroki, Polacy kochają oglądać skoki narciarskie. Jeżeli chodzi o wyniki, jest to zdecydowanie bardziej nasz sport narodowy niż piłka nożna. Dlatego z tak wielką radością przyjęliśmy wieść o tym, że znalazł się godny następca Adama Małysza. Zwycięstwo Kamila Stocha w Mistrzostwach Świata otworzyło kolejną złotą erę dla polskich skoczków i znów zjednoczyło przed telewizorami polskie rodziny.
maj 2013 ‒ pierwszy polski przeszczep twarzy
Wielki, choć nie dość nagłośniony sukces naszych transplantologów. Był to nie tylko pierwszy przeszczep twarzy w Polsce, lecz także pierwszy na świecie przeprowadzony dla ratowania życia i uznany za najlepszy na świecie przez Amerykańskie Towarzystwo Chirurgii Rekonstrukcyjnej i Mikronaczyniowej.
Pacjentem był 33-letni wówczas Grzegorz Galasiński, któremu większą część twarzy amputowała maszyna do cięcia kostki brukowej. Operował go zespół pod kierownictwem prof. Adama Maciejewskiego, a dawcą był młody mężczyzna, u którego stwierdzono śmierć mózgu.
1 grudnia 2014 ‒ Donald Tusk przewodniczącym Rady Europejskiej
Wybór Polaka to duży sukces naszej polityki zagranicznej. Powierzenie tego stanowiska byłemu premierowi było wyrazem uznania dla Polski i oznaczało wzmocnienie pozycji naszego kraju w UE. Donald Tusk pełnił swoją funkcję do końca listopada 2019 r. Choć jest to powód do dumy, nie sposób pominąć faktu, że wyjazd premiera elekta za granicę i rezygnacja z udziału w polityce krajowej mocno zachwiała jego rodzimą partią.
1 kwietnia 2016 ‒ Rodzina 500+
Czego by nie powiedzieć, jest to największy program socjalny w historii Polski, który faktycznie zmienił sytuację materialną wielu rodzin. Trudno w tej chwili ocenić jego długofalowe skutki, ale już teraz wiadomo, że nie spełnia zadania, do którego został powołany, mianowicie poprawy sytuacji demograficznej. Dzięki 500+ udało się za to skutecznie zamrozić sytuację polityczną w kraju, co pokazały wyniki ostatnich wyborów.
Krytycy wskazują również na przyspieszenie inflacji i odpływ kobiet w wieku produkcyjnym z rynku pracy. Zwolennicy mówią o większej dostępności rozrywek i dóbr, które były do tej pory zarezerwowane dla zamożniejszych obywateli.
1 września 2017 ‒ reforma edukacji
Dokładniej rzecz biorąc, nowe prawo oświatowe zostało uchwalone w grudniu 2016 r., a rok później do szkół poszły pierwsze roczniki według nowego trybu edukacji. Reforma oświaty m.in. zlikwidowała gimnazja i zniosła obowiązek szkolny dla 6-latków, wprowadziła również nowe podręczniki. Pospiesznie wprowadzony projekt, nazywany także deformą oświaty, spowodował w szkołach niemały chaos. Jak dotąd jego najbardziej widoczne efekty to strajk nauczycieli i kumulacja roczników w 2019 r. Jedno jest pewne: ta reforma przejdzie do historii.
13 stycznia 2019 ‒ zamach na Pawła Adamowicza
Podczas 27. Finału WOŚP w Gdańsku na scenę niespodzianie wtargnął zamachowiec, który śmiertelnie ranił nożem prezydenta miasta. Krzyczał: siedziałem niewinny w więzieniu. Platforma Obywatelska mnie torturowała. Dlatego właśnie zginął Adamowicz.
Zabójstwo Pawła Adamowicza wstrząsnęło opinią publiczną, nie tylko ze względu na rangę ofiary i poważanie, jakim cieszył się prezydent, lecz także na okoliczności zdarzenia. Atak miał miejsce w najmniej spodziewanych okolicznościach, podczas wydarzenia, które powinno być świętem pokoju i miłości. Przez Polskę przetoczyły się marsze przeciwko przemocy, a do ostatniej puszki prezydenta Gdańska zebrano aż 16 milionów złotych.
10 października 2019 ‒ Nobel dla Olgi Tokarczuk
Olga Tokarczuk otrzymała Nobla w dziedzinie literatury za 2018 r. Obecnie mamy więc ośmioro polskich noblistów, w tym trzy kobiety. To wielki sukces dołączyć do tak znakomitego grona i zaszczyt dla kraju.
Autorka zadebiutowała w 1989 r. tomikiem poetyckim Miasto w lustrach, ale prawdziwą sławę przyniosły jej powieści, m.in. Prawiek i inne czasy (1996 r.), Dom dzienny, dom nocny (1998 r.) oraz Bieguni (2007 r.). W Polsce za swoją twórczość zdobyła wiele nagród, jest wielokrotną laureatką „Nike”.
Jaka będzie nowa dekada XX w. i co ze sobą przyniesie? Zobaczymy. Oby były to same pozytywne wydarzenia, zarówno dla kraju, jak i dla każdego z nas z osobna.