Obligacje. Czemu skarb państwa to najpewniejszy dłużnik?
Pierwszy polski fintechowy startup, w którym bezpośredni i indywidualne podejście do klienta spotyka rozwiązania zasilane sztuczną inteligencją. Na naszym blogu szukamy osobliwości powstających na styku świata finansów, technologii i społecznej zmiany.
Obligacje skarbowe powszechnie uważane są za najbezpieczniejszy instrument finansowy. Choć dotychczas nie cieszyły się dużą popularnością wśród inwestorów, ostatnio śmiało można mówić o boomie na tym rynku. W 2017 roku Polacy wykupili obligacje skarbowe za łączną sumę 6,86 mld złotych, co, według Ministerstwa Finansów, jest najlepszym wynikiem dekady. Czemu warto zainteresować się inwestowanianiem w obligacje?
Co to są obligacje skarbowe?
Obligacje skarbowe to papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa. Mogą je kupić zwykli obywatele – osoby fizyczne, które pragną zainwestować środki finansowe i uzyskać z nich zysk w określonym przedziale czasowym. Wykupienie obligacji skutkuje zawiązaniem pewnego rodzaju kontraktu między osobą fizyczną a emitentem, czyli Skarbem Państwa.
Polska obligacja z roku 1925
Wystawca zobowiązuje się do zapłaty nabywającemu obligacje określonej kwoty po upływie danego czasu, na który obligacja została wystawiona. Ponadto, regularnie wystawca wypłaca odsetki od wartości nominalnej obligacji (np. corocznie). Kupujący obligacje zyskuje na transakcji nabycia obligacji, a co ona daje Skarbowi Państwa? Emisja obligacji to dla państwa forma zaciągnięcia długu u obywateli. Otrzymane pieniądze rząd może przeznaczyć na dowolne cele w budżecie.
Co mamy do wyboru?
Obligacje skarbowe to tylko jedne z rodzajów tego instrumentu dłużnego. Obligacje mogą emitować też spółki – mamy wtedy do czynienia z obligacjami korporacyjnymi – czy samorządy – obligacje samorządowe. Poza podziałem obligacji ze względu na emitenta obligacje różnią się terminem zapadalności, czyli wykupu oraz oprocentowaniem. Wyróżnia się:
– Obligacje krótkoterminowe z terminem wykupu do roku
– Obligacje średnioterminowe z terminem wykupu od roku do 5 lat
– Obligacje długoterminowe – z terminem wykupu powyżej 5 lat
Oraz:
– Obligacje o zerowym oprocentowaniu, w których nie ma wypłacanych odsetek, a zysk pochodzi jedynie z tzw. dyskonta. Przykładowo – obligacja z nominalną wartością 100 zł jest sprzedawana za 96 złotych, po roku wykupiona za 100 zł, a inwestor ma roczny zysk 4 złote na jednej obligacji.
– Obligacje ze zmiennym oprocentowaniem, przy których odsetki wypłacane regularnie oparte są na stopie bazowej i marży. Stopa bazowa może być np. WIBOR-em 3M
– Obligacje o stałym oprocentowaniu, gdzie przez cały okres wykupu obligacji odsetki są wypłacane na podstawie stałego oprocentowania,np. 1,5 procenta.
Skarb Państwa oferuje obligacje z terminem wykupu od 3 miesięcy do 12 lat, z oprocentowaniem zmiennym lub stałym.
Pewna inwestycja?
Czemu inwestowanie w obligacje jest uważane za bezpieczne? W przypadku emisji dłużnych instrumentów finansowych zabezpieczeniem jest majątek emitenta. Do wykupu obligacji nie dojdzie, jeśli emitent zbankrutuje. Zatem przy obligacjach skarbowych zabezpieczenie to majątek państwa, a jedynie bankructwo kraju oznaczałoby brak wykupu instrumentów finansowych. To scenariusz bardzo mało prawdopodobny – zdarza się co prawda, że kraj bankrutuje (przykład Grecji), ale niezmiernie rzadko. Aktualnie Polsce takie ryzyko nie grozi, więc nie ma obaw, że obligacje nie zostaną wykupione lub nie otrzyma się odsetek. W przypadku obligacji korporacyjnych takie ryzyko jest o wiele większe.
Tylko bankructwo państwa oznaczałoby, że nie dojdzie do wykupu zakupionych obligacji
Bez fajerwerków, ale stabilnie
Bezpieczeństwo instrumentów finansowych jest zawsze odwrotnie proporcjonalne do zysku z nich osiąganego. Im bezpieczniejszy instrument, tym mniejszy zysk i odwrotnie. Dlatego nie ma co liczyć na zarobienie kokosów na obligacjach. Oprocentowanie obligacji skarbowych wynosi od 1,2% do 3,2% zależnie od terminu zapadalności. Nie jest to może dużo, ale trzeba pamiętać, że to niemal pewny zysk. Inwestując na giełdzie może i da się zarobić więcej, ale można także bardzo dużo stracić. Z obligacją masz zapewniony stabilny zysk, regularnie wypłacany w odsetkach oraz otrzymany na koniec terminu zapadalności obligacji.
Które obligacje wybrać?
Jeśli zastanawiasz się, w które obligacje skarbowe zainwestować, weź przede wszystkim pod uwagę termin zapadalności. Im dłuższy, tym dłużej będziesz miał zamrożone środki finansowe. Co prawda, zawsze możesz wcześniej zerwać umowę i wykupić obligacje. Nie wiąże się to z utratą wszystkich odsetek – część z nich otrzymasz.
W przypadku, gdy sądzisz, że będziesz potrzebował zainwestowanej gotówki w ciągu kilku lat czy miesięcy, to lepiej wybierz obligacje o krótszej zapadalności. Warto mieć również na uwadze, że na długoterminowe obligacje o stałym oprocentowaniu wpływ mogą mieć stopy procentowe. Gdy stopy procentowe rosną, ceny obligacji spadają, a posiadacze papierów tracą. Zaś gdy stopy procentowe spadają, obligacje idą w górę, a inwestorzy zyskują.
Zakup obligacji nie jest niczym trudnym zarówno dla inwestorów indywidualnych jak i instytucjonalnych. W IQ money udostępniamy fundusze inwestycyjne, które w swoim portfelu także posiadają obligacje skarbowe. Funduszem , którego portfel w większości składa się z obligacji (min. 66%) jest przykładowo Jak w Skarbcu – czyli Skarbiec Obligacji. W obligacje skarbowe inwestują także fundusze dłużne, jak np. Spokojna Przystań – czyli Skarbiec Kasa (który może lokować do 50% w instrumenty dłużne emitowane przez Skarb Państwa lub przedsiębiorstwa) oraz fundusze absolutnej stopy zwrotu, przykładowo IPOPEMA Obligacji, który inwestuje w dłużne papiery wartościowe.