Duda oraz prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović otworzyli forum państw Trójmorza, czyli leżących nad Adriatykiem, Bałtykiem i Morzem Czarnym: „Wzmacnianie Europy: budowanie połączeń między Północą i Południem”.
Polski prezydent mówił o konieczności wzmacniania relacji w obszarach transportu, infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej.
„Chyba nie muszę nikogo przekonywać, że kraje regionu Trójmorza to istotna część wspólnoty euroatlantyckiej. Nasze państwa chcą – i mają ku temu potencjał – tę wspólnotę wzbogacać i aktywnie działać na rzecz jej rozwoju” – powiedział prezydent.
Ocenił, że dotychczas rozwój dokonywał się przede wszystkim na osi Wschód–Zachód. Jak zauważył, pomimo niewątpliwego dorobku tego modelu, nie wykorzystuje on w pełni potencjału drzemiącego w krajach leżących między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym. „Dlatego właśnie tak istotne znaczenie ma dziś wzbogacenie procesu europejskiej integracji poprzez budowę więzów i połączeń na osi Północ–Południe” – zaznaczył.
Wyzwaniem dla regionu Trójmorza, które bezpośrednio dotyka większości naszych państw, jest dominacja jednego dostawcy surowców energetycznych – powiedział Duda. „Stan ten rodzi oczywiste zagrożenia, których wszyscy jesteśmy świadomi, o których wielokrotnie już rozmawialiśmy” – zaznaczył.
Duda mówił, że można im przeciwdziałać, rozwijając połączenia energetyczne, tak aby zapewnić realną dywersyfikację dostaw energii. Podkreślił, że flagowym projektem, którego realizacja zmieni oblicze sektora energetycznego w regionie Europy Środkowej, jest korytarz gazowy Północ-Południe łączący działający już terminal LNG w Świnoujściu z terminalem na chorwackiej wyspie Krk.
Prezydent mówił, że realizacja tego przedsięwzięcia otworzyłaby możliwość szerokiego pozyskiwania skroplonego gazu z wielu perspektywicznych źródeł, m.in. Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, Stanów Zjednoczonych czy Kanady. „Po uruchomieniu obu terminali, jak również po dokończeniu budowy brakujących interkonektorów, region środkowoeuropejski stanie się atrakcyjnym rynkiem dla nowych dostawców” – mówił.
Zaznaczył, że połączenia komunikacyjne mają znaczenie dla regionu i dla rozwoju relacji gospodarczych z partnerami globalnymi, jak np. Chiny. „W tym kontekście naszym wielkim, wspólnym wyzwaniem jest realizacja korytarza transportowego Bałtyk-Adriatyk” – dodał. „Dość powiedzieć, że między Polską a Niemcami funkcjonuje kilkadziesiąt regularnych połączeń lotniczych dziennie, zaś między Polską a Chorwacją – tylko jedno bezpośrednie” – mówił. Zaznaczył, że duże znaczenie dla lepszego skomunikowania krajów obszaru Trójmorza ma realizacja projektu Via Carpathia.
Polski prezydent podkreślał, że konieczne jest zniuansowanie układu relacji pomiędzy „centrum” i wskazanymi przez nie „peryferiami”. Jego istotą jest obecnie – mówił – „jednokierunkowy transfer rozwiązań politycznych, ekonomicznych i kulturowych”. Duda uważa, że bardzo często abstrahuje on od narodowej wrażliwości i lokalnego kontekstu, uwarunkowanego odmienną historią i tradycjami. „Tak, chcemy jedności i integracji. Nie oznacza to jednak, że chcemy uniformizacji” – zaznaczył.
Prezydent RP zwracał uwagę na konieczność wzmacniania bliskości państw regionu przez współpracę naukową, w zakresie kultury.
Prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarović podkreśliła, że forum państw Trójmorza ma charakter nieformalny. Zaznaczyła, że inicjatywa ma przyczynić się do zbudowania korytarzy łączących Północ z Południem. Oceniła, że dzięki niej region stanie się bardziej konkurencyjny, bezpieczniejszy i w ten sposób wzmocni Unię Europejską. Grabar-Kitarović uważa, że istotna jest budowa połączeń między gazociągami i ropociągami, a także kwestia magazynowania energii.
Polski prezydent podziękował prezydent Chorwacji za zaproszenie na forum. Poinformował, że kolejne forum państw Trójmorza odbędzie się w czerwcu 2017 r. we Wrocławiu.
Z Dubrownika Katarzyna Nocuń (PAP)
kno/ ulb/ ro/ jbr/