Oficjalne uroczystości upamiętniające 72. rocznicę wybuchu zrywu rozpoczną się już w sobotę o 11 w Parku Wolności przy Muzeum Powstania Warszawskiego. Tam podczas spotkania prezydenta Andrzeja Dudy i prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz z powstańcami zostaną wręczone ordery i odznaczenia państwowe.
Następnego dnia o 12 zaplanowano uroczystą sesję Rady Warszawy na Zamku Królewskim, podczas której tytuł honorowego obywatela miasta ma otrzymać prof. Adam Strzembosz. Od 15 do 18 najmłodsi będą mogli wziąć udział w spotkaniu edukacyjnym „Z chochlą za barykadą” w Parku Wolności przy Muzeum Powstania Warszawskiego. O 19 przy pomniku Powstania Warszawskiego na pl. Krasińskich rozpocznie się uroczysta msza św. polowa. Później odbędzie się apel pamięci i koncert „Nowe Pokolenie 16/44”.
31 lipca w nocy na Maszcie Wolności na Rondzie Radosława zostanie zawieszona flaga narodowa ze znakiem Polski Walczącej, która będzie tam powiewała przez 63 dni. Od zmierzchu do świtu 31 lipca i 1 sierpnia na jednym z budynków Elektrociepłowni Żerań będzie zaś wyświetlany znak Polski Walczącej na tle powiewającej biało-czerwonej flagi.
Jak podaje prezydent Warszawy, w stolicy jest ponad 400 miejsc pamięci powstania w postaci pomników, tablic i upamiętnień w miejscach zagłady, ulicznych egzekucji i walk. W noc poprzedzającą rocznicę zrywu strażnicy miejscy z pomocą harcerzy złożą tam wieńce od władz miasta w żółto-czerwonych, stołecznych barwach.
1 sierpnia uroczystości rozpocznie o godz. 9 złożenie kwiatów przy znajdującej się przy ul. Filtrowej tablicy upamiętniającej podpisanie przez dowódcę okręgu warszawskiego AK płk. Antoniego Chruściela „Montera” rozkazu rozpoczęcia zrywu.
O 10 odbędą się uroczystości przy pomniku „Mokotów Walczący – 1944” w Parku Dreszera, które zakończy przemarsz ul. Puławską do ul. Dworkowej, gdzie upamiętniono 119 pomordowanych powstańców z pułku „Baszta”.
Również o 10 dzieci biorące udział w programie „Lato w mieście” złożą hołd najmłodszym uczestnikom powstania. Najpierw ustawią się na pl. Zamkowym w kształt znaku Polski Walczącej. Następnie przejdą przed pomnik Małego Powstańca, gdzie złożą kwiaty i zapalą znicze.
O 11 w Pałacu Prezydenckim odbędzie się uroczystość przekazania nadanego pośmiertnie Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari rodzinie uczestniczącego w powstaniu Jana Soszyńskiego ps. Sos. Odznaczenie wręczy rodzinie szef BBN Paweł Soloch.
W południe zaplanowano zmianę posterunku honorowego i złożenie kwiatów przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Wiązanki o godz. 13.30 zostaną złożone także przed pomnikiem gen. Stefana Roweckiego „Grota” przy al. Ujazdowskich, a przedstawiciele władz państwowych i kombatantów o 14.00 wezmą udział w uroczystości przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przed Sejmem.
Popołudniową część obchodów zainauguruje o 15 wernisaż wystawy „Portrety Powstańców ’44” w Galerii Kordegarda. Godzinę później zaplanowano złożenie kwiatów przy grobie gen. Antoniego Chruściela „Montera” na Wojskowych Powązkach. Godzina 17 – godz. „W”, o której wybuchło powstanie – zostanie uczczona z udziałem przedstawicieli władz i kombatantów przy pomniku Gloria Victis.
Przedstawiciele Związku Powstańców Warszawskich, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej i władze stolicy zaapelowali, aby jak co roku 1 sierpnia w godzinę „W” warszawiacy uczcili minutą ciszy pamięć o zrywie.
„1 sierpnia, o godz. 17.00, w stolicy rozlegną się syreny – zatrzymajmy się wtedy na chwilę i skierujmy myśli ku tym, którzy 72 lat temu, przez 63 dni, walczyli za nasze miasto, za wolność. Uczcijmy wspólnie pamięć o bohaterach w zgodzie i pojednaniu” – napisano w odezwie.
W godzinę „W” w stolicy przez minutę zabrzmią syreny alarmowe miejskiego i wojewódzkiego systemu alarmowania. Dodatkowo zaplanowano uruchomienie syren ręcznych na Mokotowie, Ursynowie, Pradze Północ i Południe, Powązkach, w Śródmieściu oraz w Wilanowie i we Włochach. Tradycyjnie o godz. 17 motorniczowie tramwajów i kierowcy autobusów zatrzymają swoje pojazdy na ok. minutę i uruchomią sygnały dźwiękowe. Po dojeździe do najbliższej stacji na ok. minutę zatrzymają się również pociągi metra.
O 19.30 zaplanowano złożenie wieńców, wspólną modlitwę i mszę św. polową przed pomnikiem „Polegli-Niepokonani” na Cmentarzu Powstańców Warszawy. Wieczorem o 20 odbędzie się wspólne śpiewanie powstańczych piosenek na pl. Piłsudskiego, a o 21 rozpalenie Ogniska Pamięci na Kopcu Powstania Warszawskiego na Mokotowie. O północy w Muzeum Powstania Warszawskiego będzie miała miejsce premiera spektaklu „gdzie ty idziesz dziewczynko” w reż. Agnieszki Glińskiej.
1 sierpnia stołeczny ZTM uruchomi pięć specjalnych linii autobusowych (912, 922, 944, 970 i 980) i jedną tramwajową (W), które zapewnią dojazd do Muzeum Powstania Warszawskiego oraz stołecznych cmentarzy.
Powstanie warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone. (PAP)
akn/ kos/ agz/