Rozważenie zniesienia ciszy wyborczej przy utrzymaniu zakazu agitacji w lokalach wyborczych – proponuje Państwowa Komisja Wyborcza w piśmie skierowanym m.in. do marszałków Sejmu, Senatu i prezydenta.
Wiceszef PKW sędzia Wiesław Kozielewicz powiedział, że tradycyjnie PKW po roku wyborczym proponuje zmiany w Kodeksie wyborczym; w 2015 r. odbyły się wybory prezydenckie, parlamentarne, a w 2014 r. do Parlamentu Europejskiego i samorządowe.
Podkreślił, że propozycje nie dotyczą kwestii natury politycznej np. ordynacji wyborczej. „To są decyzje polityków. PKW tu niczego nie podpowiada. Nam chodzi o kwestie natury technicznej organizacji wyborów” – zaznaczył. Sędzia powiedział, że pismo zostało wysłane m.in. do marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego, marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego i prezydenta Andrzeja Dudy.
Rozważenia według Komisji wymaga zniesienie ciszy wyborczej. „Postęp technologiczny, rozwój nowych mediów, w tym portali społecznościowych powoduje, że obecnie cisza wyborcza staje się fikcją” – uważa PKW.
Według Komisji, wydaje się, że cisza wyborcza powinna obowiązywać jedynie w dniu głosowania w lokalu wyborczym, czyli wyłącznie wewnątrz budynku, w którym znajduje się ten lokal oraz w odległości np. 100 metrów od tego budynku. Obecnie cisza wyborcza w przypadku wyborów ogólnokrajowych obowiązuje w całym kraju i rozpoczyna się o północy w dniu poprzedzającym dzień głosowania, czyli w nocy z piątku na sobotę, gdy głosowanie odbywa się w niedzielę.
Sędzia Kozielewicz jest przeciwnikiem ciszy wyborczej. „Uważam, że jest to instytucja zbędna w tym kształcie, w którym funkcjonuje” – powiedział wiceszef PKW. Zaznaczył natomiast, że jest za utrzymaniem ciszy sondażowej, czyli zakazu publikowania sondaży. Publikowanie sondaży wyborczych w trakcie ciszy wyborczej jest obecnie surowo karane; grozi za to grzywna od 500 tys. zł do 1 mln zł.
Komisja proponuje także, aby protokoły głosowania z okręgowych komisji wyborczych mogły być przekazywane PKW drogą elektroniczną (rejonowych komisji w przypadku wyborów do PE). Miałoby to skrócić czas oczekiwania na ogłoszenie wyników wyborów przez Komisję. Obecnie do PKW muszą zostać dostarczone papierowe protokoły – tylko na ich podstawie Komisja może podać wyniki wyborów. Protokół elektroniczny miałby być podpisany tzw. bezpiecznym podpisem przez wszystkich członków komisji i sporządzony w ich obecności.
Jeśli takie rozwiązanie nie byłoby możliwe, PKW proponuje, aby na podstawie protokołów przekazywanych drogą elektroniczną mogła ustalać zbiorcze wyniki głosowania, czyli w przypadku wyborów do Sejmu to, które komitety wyborcze przekroczyły próg wyborczy i wezmą udział w podziale mandatów. Obecnie jest tak, że PKW po otrzymaniu papierowych protokołów ustala, które komitety przekroczyły próg wyborczy. Następnie pisemnie zawiadamia o tych wynikach komisje okręgowe, a one następnie dokonują podziału mandatów w okręgach.
PKW zwraca uwagę na konieczność zmian w ustawie o referendum ogólnokrajowym; chodzi o możliwość przeprowadzania referendum w tym samym dniu, co wybory do Sejmu, Senatu, prezydenta lub do Parlamentu Europejskiego. Komisja proponuje m.in. ujednolicenie godzin głosowania; obecnie referenda jednodniowe odbywają się w godzinach od 6-22, a wybory w godz. 7-21.
Rozważenia wymaga także – według Komisji – zmiana terminu zgłaszania list kandydatów i kandydatów. Obecnie zgodnie z Kodeksem wyborczym te terminy upływają o północy określonego dnia wynikającego z kalendarza wyborczego. PKW jest zdania, że godzina popołudniowa ułatwiłaby pracę organom przyjmującym zgłoszenia.
Komisja zwraca także uwagę, że jeśli od 1 stycznia 2018 r. zniesiony zostanie obowiązek meldunkowy (co wynika z ustawy o ewidencji ludności), zlikwidowane zostaną rejestry mieszkańców, a to na ich podstawie gminy prowadzą rejestry wyborców, a przed każdymi wyborami tworzą spisy wyborców. Umieszczenie w spisie wyborców jest podstawą do wydania karty do głosowania. Komisja zaznacza, że w celu wymiany informacji pomiędzy gminami o wpisaniu wyborcy do rejestru oraz o pozbawieniu prawa wybierania konieczne jest utworzenie centralnego rejestru wyborców prowadzonego przez PKW.
„Informację o realizacji przepisów Kodeksu wyborczego oraz propozycje ich zmiany” podpisał szef PKW Wojciech Hermeliński. (PAP)