Rosja prowadzi poufne rozmowy o możliwości wymiany ukraińskiej lotniczki Nadii Sawczenko na więzionych w USA Rosjan, w tym skazanych za handel bronią i przemyt narkotyków, Wiktora Buta i Konstantina Jaroszenkę – informują we wtorek rosyjskie media.
Niezależna telewizja Dożd podała, powołując się na własne źródło, że „trwają konsultacje, również pufnymi kanałami, o możliwości uwolnienia Sawczenko na drodze wymiany”.
W ubiegłym tygodniu sąd w Doniecku w obwodzie rostowskim na południu Rosji skazał ukraińską lotniczkę na 22 lata pozbawienia wolności za rzekomy współudział w zabójstwie dwóch dziennikarzy rosyjskiej telewizji państwowej i nielegalne przekroczenie granicy.
Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow oświadczył we wtorek, że nie dysponuje informacjami na temat ewentualnej wymiany Ukrainki na Rosjan odsiadujących wyroki w amerykańskich więzieniach.
Poinformował zarazem, że sprawa Buta i Jaroszenki była omawiana na zeszłotygodniowym spotkaniu prezydenta Rosji Władimira Putina i amerykańskiego sekretarza stanu Johna Kerry’ego. Moskwa uważa przetrzymywanie swoich obywateli w amerykańskich więzieniach za bezprawne – dodał Pieskow.
„Ogólnie rzecz biorąc Rosja dość konsekwentnie sygnalizuje swój sprzeciw wobec prób rozciągnięcia amerykańskiego prawa eksterytorialnie i w związku z tym uważamy, że przetrzymywanie rosyjskich obywateli w amerykańskich więzieniach jest bezprawne. I, oczywiście, Rosja konsekwentnie broni interesów swoich obywateli” – powiedział Pieskow dziennikarzom w Moskwie.
Poprzedniego dnia rzecznik Putina oznajmił, że dotychczas nie ma żadnych decyzji dotyczących możliwej wymiany Sawczenko.
Ambasada USA w Rosji ze swej strony poinformowała, że Waszyngton nie prowadzi rozmów o możliwości wymiany Ukrainki. „Nie rozważamy takiej możliwości” – oświadczył sekretarz prasowy ambasady William Stevens, cytowany przez agencję RIA-Nowosti. Zapewnił, że Stany Zjednoczone mają zamiar wywiązać się ze swoich „zobowiązań wynikających z międzynarodowego i krajowego prawa o przetrzymywaniu więźniów”.
Z kolei amerykański ambasador na Ukrainie Geoffrey R. Pyatt jako „śmieszną” określił informację mediów o możliwości wymiany więźniów.
Po ogłoszeniu wyroku dla Nadii Sawczenko prezydent Ukrainy Petro Poroszenko wyraził gotowość wymiany lotniczki na żołnierzy rosyjskich sił specjalnych Jewgienija Jerofiejewa i Aleksandra Aleksandrowa, którym na Ukrainie zarzuca się działalność terrorystyczną. Pieskow mówił wówczas, że rozpatrując możliwość wymiany, Rosja będzie działała ściśle w zgodzie z prawem. Dodał, że decyzję może podjąć tylko prezydent.
We wtorek jeden z adwokatów Sawczenko Mark Fejgin powiadomił, że jego klientka jest zdecydowana od 6 kwietnia rozpocząć suchą głodówkę. Sawczenko zapowiedziała, że areszt śledczy w Rosji opuści tylko po to, aby udać się na Ukrainę, a nie do kolonii karnej. 5 kwietnia uprawomocni się wyrok donieckiego sądu. Ukrainka wielokrotnie zapowiadała, że nie złoży apelacji, gdyż nie uznaje werdyktu rosyjskiego sądu.
Wiktor But, były oficer armii radzieckiej nazywany „handlarzem śmiercią”, został zatrzymany w Bangkoku w 2008 roku w wyniku operacji agentów amerykańskiej agencji antynarkotykowej DEA. Udawali oni wysłanników lewicowej rebelianckiej organizacji FARC w Kolumbii i deklarowali chęć kupienia broni. Aresztowali Buta i wydali go władzom Tajlandii. Te przekazały go Stanom Zjednoczonym.
W 2012 roku amerykański sąd skazał go na 25 lat więzienia. But uchodził za największego i najbardziej poszukiwanego przemytnika broni na świecie. Według raportu ONZ z 2001 roku „dostarczał sprzęt wojskowy do wszystkich stref konfliktów zbrojnych w Afryce”. Starania o ekstradycję Buta z Tajlandii do USA, do której doszło ostatecznie w listopadzie 2010 roku, wywołały napięcia między Waszyngtonem a Moskwą.
Konstantin Jaroszenko został zatrzymany w 2010 roku w stolicy Liberii, Monrowii, przez amerykańskich agentów, a następnie wydalony do USA przez liberyjskie władze. Zarzucono mu szmuglowanie „tysięcy kilogramów kokainy” przez Republikę Południowej Afryki, Afrykę i Europę. Został skazany na 20 lat więzienia.(PAP)