Resort pracy odpowiada, że programem objęto rodzinne domy dziecka, bo w porównaniu z nimi na państwowe placówki przeznaczane są wystarczające pieniądze.
RPO poprosił szefową MRPiPS o inicjatywę legislacyjną prowadzącą do „skutecznego zabezpieczenia interesów wszystkich dzieci przebywających w pieczy zastępczej”.
MRPiPS odpowiedział jednak w stanowisku przekazanym PAP, że „w obecnej chwili resort rodziny nie planuje podjęcia prac legislacyjnych dotyczących rozszerzenia katalogu osób, którym przysługuje dodatek wychowawczy”.
Rzecznik Praw Obywatelskich ocenił, że przyjmowanie przez państwo rozwiązań prawnych i finansowych na rzecz wsparcia polskich rodzin i dzieci jest krokiem w dobrą stronę.
„Niewątpliwie wykształcenie i przygotowanie do życia dzieci wiąże się z dużym obciążeniem finansowym dla rodziców, lecz w przypadku dzieci pozbawionych pieczy i wsparcia rodziców bariery ekonomiczne także stanowią istotne ograniczenie w realizacji życiowych planów i uniemożliwiają młodym ludziom lepszy start” – argumentuje Bodnar.
Jego zdaniem wykluczenie z tej szczególnej i istotnej formy wsparcia jest niesprawiedliwe. Gdyby sąd opiekuńczy wskazał tym dzieciom rodzinę zastępczą, czyli rodzinną pieczę zastępczą, to dodatkiem byłyby objęte. W domu dziecka, czyli instytucjonalnej pieczy zastępczej, pomocy nie dostają – wskazuje RPO.
Wprawdzie w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego możliwe jest odstępstwo od zasady równego traktowania, gdyż nie zawsze nierówne traktowanie oznacza dyskryminację, to jednak w tym przypadku uznanie zróżnicowania za zgodne z konstytucją może budzić istotne wątpliwości – podkreśla rzecznik.
„Trudno jest także określić, czemu w istocie, poza względami oszczędnościowymi, służyć ma wprowadzone ograniczenie. Dodatkowe wsparcie osamotnionych opiekuńczo dzieci stanowiłoby inwestycję na przyszłość” – napisał Bodnar.
W przekazanym po południu PAP oświadczeniu Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej odpowiada jednak RPO, że dziś dodatek rodzinny przysługuje rodzinom biologicznym, na wsparcie wydatków związanych z wychowaniem dzieci, ale „został on wprowadzony również dla osób wychowujących dzieci w rodzinnych formach pieczy zastępczej, tj. w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego, które są zbliżone w swojej organizacji do rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka”.
„Dodatkowo, wyjaśniając powody wsparcia Programem 500+ jedynie dzieci umieszczonych w rodzinnych formach pieczy zastępczej, z pominięciem dzieci umieszczonych w pieczy instytucjonalnej, należy zawrócić uwagę na istotny element, tj. na ponoszone koszty umieszczenia dzieci w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej. Średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej w 2015 r wyniósł ok. 1 030 zł, w rodzinie zastępczej zawodowej i rodzinnym domu dziecka – 2 042 zł, natomiast średni miesięczny koszt utrzymania dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej wynosił w 2015 r. ok. 3 932 zł.” – wyjaśnia MRPiPS.
Zatem, dodaje resort, „średnie koszty umieszczenia dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej, są jedynie kosztami wypłaty świadczeń i wynagrodzeń, i nie zawsze pokrywają realne potrzeby dzieci”. „Natomiast w odniesieniu do instytucjonalnej pieczy zastępczej średnie koszty są wyliczone na podstawie katalogu kosztów wskazanych w ustawie i pokrywają pełne koszty utrzymania dziecka w placówce (…)” – podkreśla w komunikacie resort rodziny i pracy.
Podczas prac nad ustawą wprowadzającą program „Rodzina 500 plus” posłanka Magdalena Kochan (PO) zgłosiła poprawkę, zgodnie z którą świadczenie miałoby też przysługiwać dzieciom umieszczonym w instytucjonalnej pieczy zastępczej. Jak wskazywała posłanka, dzieci, które po osiągnięciu dorosłości wychodzą z takich placówek i rozpoczynają samodzielne życie, zostają praktycznie bez środków do życia. Poprawka nie uzyskała jednak poparcia większości posłów.
W ramach działającego od 1 kwietnia rządowego programu „Rodzina 500 plus” wypłacane jest świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł miesięcznie na każde drugie i kolejne dziecko, a w biedniejszych rodzinach – również na pierwsze. Wsparcie otrzymują również wszystkie dzieci w rodzinach zastępczych. Do rodzin w całym kraju trafiło już prawie 5 mld zł. (PAP)
pś/ gdyj/ wkt/