Sejmowa komisja zarekomendowała w piątek, bez zasadniczych zmian, projekty reformy prokuratury autorstwa PiS przewidujące m.in. połączenie funkcji ministra sprawiedliwości i szefa prokuratury. Posłowie opozycji zgłosili ok. 30 wniosków mniejszości.
Projekty Prawa o prokuraturze oraz przepisów wprowadzających w ub. tygodniu trafiły do dalszych prac w komisji sprawiedliwości i praw człowieka. We wtorek i środę projekty omówiła podkomisja.
Komisja sprawiedliwości zajmowała się sprawozdaniem podkomisji w piątek – bez przerwy – przez blisko siedem godzin. Ostatecznie za pozytywną opinią w odniesieniu do Prawa o prokuraturze głosowało 12 posłów, przeciw było trzech, a jeden wstrzymał się od głosu. Z kolei w przypadku przepisów wprowadzających za rekomendacją głosowało 14 posłów, przeciw było dwóch, a dwóch wstrzymało się od głosu.
W dyskusji koncepcję zmian krytykowała opozycja. „Naszym zdaniem prokuratura powinna być apolityczna, czyli niezależna od polityki, ale też niezależna od władzy wykonawczej” – mówiła Barbara Dolniak (Nowoczesna). Robert Kropiwnicki (PO) wskazywał, że o ile decyzja o połączeniu urzędu ministra z szefem prokuratury mieści się w ramach swobodnej decyzji większości sejmowej, to „psucie państwa jest sprawą wszystkich Polaków i przeciw temu protestujemy”.
Przewodniczący komisji Stanisław Piotrowicz (PiS) odpowiedział, że prokuratura nie została wpisana do konstytucji, w odróżnieniu od kilku innych instytucji. Jak ocenił, oznacza to, że ustawodawca przewidywał miejsce prokuratury zbliżone do MS. Natomiast Bartłomiej Wróblewski (PiS) przypomniał, że połączenie MS z PG było od dawna postulatem jego ugrupowania. „Wiemy, jak zakończyły się wybory, jeśli chodzi o główne założenia, te decyzje podjęli wyborcy” – mówił.
„Ministerstwo jest wielkim orędownikiem nowej ustawy, albowiem pozwoli to doprowadzić do sytuacji, w której prokuratura będzie mogła elastycznie i sprawnie, w celu służenia społeczeństwu, reagować na zagrożenia, które mogą dotknąć Polskę i jej obywateli w przyszłości i w teraźniejszości” – odpowiadał na krytykę opozycji wiceminister sprawiedliwości Bogdan Święczkowski. Dodał, że projekty dążą do tego, aby „bezpieczeństwo Polaków było w odpowiedni sposób chronione”.
Obecny na posiedzeniu aktualny szef prokuratury Andrzej Seremet zaznaczył, że kwestia utrzymania – bądź nie – rozdziału MS od PG jest decyzją polityczną. „Natomiast prokuratura, według jej zadań, nie jest organem, który ma zapewniać bezpieczeństwo i ład publiczny, od tego jest policja i inne organy” – wskazał.
Posłowie Nowoczesnej i PO zgłosili poprawki, zgodnie z którymi m.in. miałby zostać utrzymany rozdział urzędów ministra i szefa prokuratury. Poprawki te – podobnie jak inne zgłoszone do kwestii relacji między prokuratorem prowadzącym śledztwo, a prokuratorami przełożonymi oraz postulujące wykreślenie najbardziej krytykowanych zapisów projektów – nie uzyskały poparcia komisji. Poparcia nie uzyskał też pomysł przesunięcia z 4 marca na 4 lipca terminu wejścia w życie ustawy. W związku z tym przedstawiciele opozycji zgłosili te poprawki jako blisko 30 wniosków mniejszości.
Komisja przyjęła zaś poprawki redakcyjne oraz kilka zaproponowanych przez posłów PiS. Dopisano m.in., że odpowiedzialność za ewentualne roszczenia powstałe w związku z przekazaniem przez prokuratorów mediom lub innym osobom informacji z toczącego się śledztwa będzie ponosił Skarb Państwa.
Po zmianach Prokurator Generalny ma uzyskać prawo bezpośredniego kierowania prokuraturą, wydawać zarządzenia, wytyczne i polecenia. W miejsce Prokuratury Generalnej ma być powołana Prokuratura Krajowa; w miejsce prokuratur apelacyjnych – prokuratury regionalne. Jeden z przepisów przejściowych stanowi, że z dniem wejścia ustawy w życie wygasają kadencje prokuratorów powołanych do pełnienia funkcji w jednostkach prokuratury powszechnej.
W Prokuraturze Krajowej będą mogły być prowadzone śledztwa w sprawach „o obszernym materiale dowodowym, a także zawiłych pod względem faktycznym lub prawnym” – niezależnie od ich właściwości miejscowej i rzeczowej, o czym będzie decydował Prokurator Generalny.
Na poziomie PK funkcjonować też ma Wydział Spraw Wewnętrznych, którego zadaniem będzie prowadzenie postępowań przygotowawczych w sprawach „najpoważniejszych czynów przestępnych popełnionych przez sędziów, prokuratorów i asesorów”.
Zakładana jest likwidacja odrębnej prokuratury wojskowej. Projekt znosi też obowiązującą obecnie kadencyjność funkcji kierowniczych w prokuraturze. Obecną Krajową Radę Prokuratury ma zastąpić – złożona wyłącznie z prokuratorów – Krajowa Rady Prokuratorów przy PG. Prokuratorskie postępowania dyscyplinarne mają stać się jawne. Jawne mają być też – co do imienia i nazwiska – prokuratorskie oświadczenia majątkowe.
Zapisano jednocześnie, iż „nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego działanie lub zaniechanie prokuratora podjęte wyłącznie w interesie społecznym”. Jak – w odpowiedzi na krytykę opozycji – wskazywał Święczkowski, przepis nie oznacza braku odpowiedzialności prokuratorów, gdyż „w żadnym wypadku nie zwalnia on prokuratora od odpowiedzialności karnej”.
Drugie czytanie projektów ma odbyć się w Sejmie w przyszłym tygodniu – według wstępnych planów w środę. (PAP)