Traktat został dotąd podpisany i ratyfikowany przez 164 kraje, w tym takie mocarstwa atomowe jak Rosja, Francja i Wielka Brytania, a także przez Polskę. Ale do jego wejścia w życie wymagane jest zakończenie procedury przyjęcia przez wszystkie 44 kraje świata, które mają obecnie broń atomową albo elektrownie atomowe. Ich lista jest wyszczególniona w dokumencie.
Tymczasem USA, Chiny, Egipt, Iran i Izrael jedynie podpisały traktat i nie ratyfikowały go. Z kolei Indie, Pakistan i Korea Północna nawet go nie podpisały.
„Próby nuklearne skutkują zatruciem wód, prowadzą do nowotworów i na całe pokolenia wywołują skażenie opadami radioaktywnymi. Czas skończyć z tym szaleństwem” – powiedział Ban Ki Mun w Wiedniu.
Administracja prezydenta USA Billa Clintona, który był orędownikiem traktatu, w 1999 roku napotkała opór Kongresu, którego zgoda jest wymagana do ratyfikacji. Dziesięć lat później, w 2009 roku, Barack Obama obiecał uczynić z ratyfikacji tego dokumentu jeden z priorytetów swej prezydentury, ale on także spotkał się ze sprzeciwem zdominowanego przez Republikanów Kongresu.
Głównym argumentem przeciwników zobowiązania się do przestrzegania zakazu wykonywania prób jądrowych było to, że nie można sprawdzić, czy przestrzegają go także inne strony. Ale analityk z amerykańskiego ośrodka Arms Control Association, Daryl Kimball, powiedział AFP, że ten argument jest nieaktualny, gdyż na świecie pod egidą ONZ działa system czujników, które są w stanie wykryć najmniejszą podejrzaną eksplozję.
Niemniej, choć traktat nie wszedł formalnie w życie, jest on generalnie przestrzegany: od 1998 roku, kiedy Indie i Pakistan przeprowadziły po dwie próby jądrowe, tylko Korea Północna łamie zakaz i sama podaje, że przeprowadziła cztery próby jądrowe w latach 2006, 2009, 2013 i 6 stycznia bieżącego roku.
Obecny rodzaj niepisanego moratorium „nie zastąpi nigdy wiążącego prawnie zakazu wpisanego do traktatu” – przekonywał Ban Ki Mun.
Od 1945 roku na świecie przeprowadzono ponad 2 tys. prób broni jądrowej. W przypadku Rosji ostatnia próba miała miejsce w 1990 roku, a Stanów Zjednoczonych – w 1992 roku. (PAP)
kot/mc/