Odsłonięcia tablicy dokonali wdowa po Andrzeju Przewoźniku Jolanta Przewoźnik, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury Jarosław Sellin i Andrzej Kunert, który został sekretarzem ROPWiM po Przewoźniku.
Przewoźnik (1963-2010) w latach 1981-89 działał w NSZZ „Solidarność”. Od 1992 r. był sekretarzem generalnym ROPWiM. Dzięki jego działalności udało się uzyskać zgodę na rekonstrukcję cmentarza Orląt Lwowskich oraz otwarcie Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Nadzorował remonty i budowę polskich mogił, kwater i cmentarzy poległych oraz ofiar wojny na całym świecie.
Sellin opisywał Przewoźnika jako pasjonata, który dużo opowiadał o swoich kontaktach jeszcze z lat 80. ze środowiskiem żołnierzy AK. „I było naturalne, że odnajdzie się w rzeczywistości wolnej Polski kontynuując swe pasje historyczne. I stąd ta służba, to 18 lat bycia sekretarzem Rady Ochrony Pamięci. Kiedy myślimy o tych osobach, które zginęły w Smoleńsku myślimy – zginęli państwowcy i na pewno Andrzej Przewoźnik takim państwowcem był. On po prostu wiedział, że jak dobrze służy państwu polskiemu, to służy konkretnym ludziom z własnej wspólnoty” – powiedział Sellin.
Wspominał, że Przewoźnika poznał podczas służby wojskowej. „Historyków wysyłali pod koniec PRL-u do Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Inżynieryjnych we Wrocławiu. To był czas przełomu, kiedy Ludowe Wojsko Polskie przekształcało się w Wojsko Polskie i mógłbym opowiadać wiele anegdot jak historycy wychowani w duchu wolności, niepodległości na bezdebitowej literaturze próbowali to wojsko jeszcze ludowe od wewnątrz przekształcać i Andrzej był bardzo w tym czynny” – mówił wiceminister kultury.
„Jeśli mówi się o Andrzeju, to mówi się jako o przyjacielu, człowieku, który z ogromną pasją bronił w każdej sytuacji politycznej tego, w co wierzył” – charakteryzowała Przewoźnika prezes Federacji Rodzin Katyńskich Izabella Sariusz-Skąpska. „O Andrzeju powinniśmy pamiętać jako o człowieku, po którym zostały dzieła i pamięć w każdym z nas. W każdym z nas zostanie cząstka Jędrka i przekażemy tę pamięć tym, którzy przyjdą po nas” – zaakcentowała.
Przyznała, że mówienie o Przewoźniku jest trudne, a mówienie o nim w czasie przeszłym „wydaje się ciągle absurdem”.
Ambasador Węgier w Polsce Ivan Gyurcsik zaznaczył, że Przewoźnik był dla Węgrów bliskim, dobrym przyjacielem. Historii Węgier okresu II wojny poświęcił pracę magisterską, przy jego udziale – jak mówił ambasador – wydano wiele książek historycznych i opracowań na tematy węgierskie. „Wspominamy go ze szczególną wdzięcznością, bowiem prowadził działalność dla nas ważną i cenną. Rada pod jego kierownictwem wspierała inicjatywy mające na celu upamiętnienie miejsc, mogił osób zasłużonych dla przyjaźni polsko-węgierskiej. Andrzej Przewoźnik to dla nas symbol szczerej przyjaźni między Polską a Węgrami” – powiedział ambasador.
Podziękowania za przybycie i pamięć o mężu złożyła zebranym Jolanta Przewoźnik. „Jak głosi sentencja, która może pasować do Andrzeja – w życiu warto robić tylko to, co służy drugiemu człowiekowi. I temu był wierny do ostatnich dni. Pozostawił po sobie dobre wspomnienia człowieka, który był wierny wartościom, kochał Polskę i dla niej poświęcił życie” – mówiła.
Na zakończenie pod tablicą złożono wieńce, a upamiętnienie poświęcił biskup polowy Wojska Polskiego Józef Guzdek, który odprawił później mszę św. w intencji Andrzeja Przewoźnika w Katedrze Polowej WP.
Przewoźnik był wiceprzewodniczącym i sekretarzem Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Katyńskiej przy Prezesie Rady Ministrów, członkiem Rady Muzealnej Państwowego Muzeum KL Auschwitz-Birkenau, wiceprzewodniczącym rady Muzeum Wojska Polskiego, członkiem Rady Programowej Muzeum Powstania Warszawskiego. W 2009 r. został powołany przez ministra kultury na członka pierwszej kadencji Rady Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem. (PAP)
akn/ brw/