Panel dotyczący podręczników był jednym z ok. 30 zaplanowanych tego dnia w ramach trwającego w Warszawie wydarzenia.
Dr Marta Mazurek, przedstawiając raport, nad tworzeniem którego pracowała wspólnie z grupą ekspertów, podała że próba badawcza objęła 176 podręczników wykorzystywanych na wszystkich etapach kształcenia, dopuszczonych przez MEN i używanych do kształcenia z 27 przedmiotów.
Analizowano zarówno treść podręczników, jak również ilustracje i zadania; nie tylko w obszarze gender, ale również w związku z szeroko rozumianym pojęciem dyskryminacji np. ze względu na wiek, kolor skóry, pochodzenie, poziom sprawności czy status socjo-ekonomiczny.
Raport pokazał, że wielkość dysproporcji jest różna w zależności od etapu kształcenia a konkluzja jest taka, że im dziecko starsze i im bardziej wyspecjalizowana oraz posegregowana przedmiotowo wiedza, tym większa nadreprezentacja postaci męskich.
„Najbardziej zmaskulinizowane – ponad 80 proc. postaci męskich – są podręczniki do filozofii, historii i etyki. Jedynym przedmiotem, do którego podręczniki zawierają więcej przedstawień postaci żeńskich niż męskich jest wychowanie do życia w rodzinie” – podała Mazurek.
Jak przekonywała, mężczyźni częściej przedstawiani są jako osoby samodzielne, w znaczących rolach społecznych, na kierowniczych stanowiskach. Kobiety są najczęściej pokazywane w zawodach związanych z pracą w biurze oraz handlem i usługami; często w rolach opiekuńczych. Kobiety, jak mówiła, częściej niż mężczyźni są pokazywane jako osoby spoza świata pracy – bezrobotne lub uczące się.
Dr Mazurek wskazała, że podręcznikowy świat zaludniają prawie wyłącznie osoby pełnosprawne i białe. „Rzadko pojawiają się postaci o innym niż biały kolorze skóry, nawet w podręcznikach do języków obcych” – zaznaczyła. Jak podkreśliła, osoby z niepełnosprawnością są pokazywane incydentalnie.
„Podręcznikowe życie rodzinne pozbawione jest trosk – zawsze radosne i szczęśliwe. Na ma różnorodności w obszarze etniczności i sprawności – osoby z niepełnosprawnością są marginalizowane” – oceniła.
Jak podkreślała, nie ma nic złego w pokazywaniu kobiet jako opiekunek ale – jak zaznaczyła – jest to niewłaściwe jeśli jest to jedyna rola. „Dziecko powinno dowiadywać się, że mama może nie tylko dawać jedzenie, ale rozwijać swoje pasje, mieć życie zawodowe” – wskazała.
Tymczasem, to głównie mężczyźni pokazywani w podręcznikach są jako aktywni fizycznie, organizatorzy zabaw, inicjatorzy ciekawych przedsięwzięć. „Potem dziecko mówi: tata mnie wszystkiego nauczył. A mama? Pewnie wtedy prała” – dodała, wywołując śmiech siedzących na sali kobiet.
„Pracujące kobiety w podręcznikach to kobiety wykonujące mało opłacalne, mało prestiżowe zawody. W podręcznikach świat maszyn, podróży, sportu jest światem męskim” – wskazała.
Jak podkreślała, nierówności widoczne są we wszystkich podręcznikach, niezależnie od przedmiotu, nawet w książkach do fizyki i matematyki – widać to np. w zadaniach.
Dla zobrazowania pokazała zadanie z kobietą w roli głównej: dotyczyło gospodyni, która przygotowywała ogórki do kiszenia i musiała przygotować roztwór. Zadanie z mężczyzną w roli głównej było o właścicielu firmy, który kupił komputery i drukarki.
Kongres zebrał się w tym roku pod hasłem: „Po jasnej stronie mocy. Równość, aktywność, demokracja”. To jego ósma edycja. W jego ramach organizowane są debaty o kulturze, mediach i wyzwaniach stojących przed dziennikarzami, polityce jako zawodzie i powołaniu, a także o zdrowiu, edukacji, biznesie i innowacyjności, o dobrych praktykach służących wspieraniu kobiet i o tym, jak godzić życie zawodowe i rodzinne.
W tym roku Kongres Kobiet poprzedza Światowy Szczyt Kobiet (Global Summit of Women), w którego organizację Kongres jest zaangażowany. Światowy Szczyt Kobiet to najważniejsze i największe forum ekonomiczne kobiet, nazywane „kobiecym Davos”. Polska po raz pierwszy będzie gospodarzem tego wydarzenia; zaplanowano je na 9-11 czerwca. (PAP)
ktl/ ura/