Spis treści
Hormon stresu
Stres, a raczej jego występowanie, jest ściśle powiązane z samym działaniem naszego organizmu. W sytuacjach zagrożenia wzrasta poziom hormonu stresu, czyli kortyzolu, a nasz organizm może dzięki temu przygotować się do ucieczki lub walki, ponieważ dostajemy zastrzyk energii i nagłe wzmocnienie układu odpornościowego. Niestety przewlekły stres powoduje nadmiary kortyzolu, a te niosą za sobą poważne skutki.
Podwyższony poziom hormonu stresu może wpływać bardzo negatywnie na nasz sen, utrzymujące się uczucie lęku, zaburzenia układu pokarmowego czy nastrój. Utrudnia też przemianę materii, a nawet aktywnie hamuje proces naturalnego spalania tłuszczu.
Neurotoksyczne działanie kortyzolu
Podwyższony kortyzol, jak się okazuje, ma również duży wpływ na działania w obrębie naszego hipokampu. Jego długotrwałe, wysokie stężenie może prowadzić do neurotoksycznego działania na neurony właśnie w tym obszarze mózgu, który odpowiedzialny jest za pamięć i uczenie się. Jak to wszystko się dzieje?
Kortyzol może prowadzić do zmniejszenia liczby dendrytów i synaps w hipokampie. Dendryty to te struktury komórek nerwowych, które są kluczowe w przekazywaniu sygnałów między neuronami. Synapsy natomiast to miejsca kontaktu między neuronami i to tam dochodzi do przekazywania impulsów nerwowych. Kiedy zmniejsza się ich liczba, to naturalnie osłabia się zdolność mózgu do tworzenia nowych wspomnień czy uczenia się.
Wysoki poziom kortyzolu = niski poziom przyswajania
Niestety badania pokazują też, że kortyzol może zaburzać plastyczność synaptyczną. O co chodzi? Synapsy zmieniają swoje siły w odpowiedzi na aktywność, dzięki czemu może uczyć się i zapamiętywać nowe informacje. Kortyzol negatywnie wpływa na tą plastyczność, a nasze zdolności poznawcze zmniejszają się. Dlatego osoby żyjące w ciągłym stresie mogą mieć problemy z pamięcią i nauką.
Trwałe zmiany w mózgu
Długotrwały stres może prowadzić do trwałych zmian w strukturze i funkcji mózgu. Nawet po ustąpieniu stresu, zmiany te mogą być trudne do odwrócenia, co podkreśla konieczność wczesnej interwencji i zarządzania stresem. Osoby z zaburzeniami stresowymi, takimi jak zespół stresu pourazowego (PTSD), często mają mniejszy hipokamp i problemy z pamięcią.
Coraz więcej mówi się o poważnych skutkach życia w ciągłym stresie. Nasze dni są intensywne, kariery wymagające, a czas dla samego siebie – niezwykle skurczony. Wiemy już, że tzw. ukryty stres może powodować trądzik, problemy gastryczne, wahania nastroju, a nawet pogłębienie poważnych stanów lękowych. Jeżeli dodamy do tego zaburzenie funkcji poznawczych, to nasuwa się wniosek – czy długotrwały stres nie jest jednym z naszych największych wyzwań? Na szczęście możemy niwelować go na wiele sposobów.
