Nadchodząca wiosna to nie tylko przebijające się przez biały puch przebiśniegi. To także szereg obrzędów i tradycji, a jednym z nich jest topienie marzanny, zwanej też Panią Śmierci i Ponurego Oblicza Natury. Sprawdź dlaczego!
Spis treści
Topienie marzanny – legenda
Na samym początku należy zadać pytanie: co to jest marzanna? Od dawien dawna jest ona symbolem odejścia zimy. Niemalże każdy z nas chociaż raz w życiu topił taką kukłę w okresie szkolnym. Skąd się wziął zwyczaj topienia marzanny?
Warto przybliżyć sylwetkę tej zagadkowej bogini dawnych Słowian. To właśnie oni przywiedli ze sobą do Europy własnych bogów, którym stawiali posągi oraz świątynie. Szczególne miejsce w panteonie Słowian zajęła właśnie Marzanna.
Obecnie każdy traktuje tę kukłę jako boginię zimy, władającą niszczycielską mocą natury, którą należało spektakularnie pożegnać. W okresie zimowym natura ulega obumarciu. Wierzono, że to właśnie wspomniana bogini jest tego sprawczynią. Przez niektórych marzanna była uważana za demona. Jej śmierć miała oznaczać budzenie się do życia, a tym samym początek pięknej wiosny.
Zobacz też: Jak zrobić Marzannę?
Obrzęd topienia marzanny
Według starosłowiańskiego zwyczaju, marzanna była palona lub topiona. Wierzono, że obrzęd ten to ofiara, która ma zapewnić w przyszłości urodzaj.
W większości regionów kraju marzanna wygląda podobnie. Najczęściej kukła była wykonywana ze słomy, płótna oraz licznych ozdób, między innymi korali czy kolorowych wstążek. Niekiedy na kukłę zakładany był strój ludowy. Marzanna nadziewana była na kij, dzięki czemu łatwiej ją było trzymać w górze.
Początkowo marzannę obnosiły dzieci po pobliskich domach na wsi. Dodatkowo każde dziecko w korowodzie w ręku trzymało gałązki jałowca. W trakcie tego obrzędu marzanna była wkładana do każdego mijanego zbiornika z wodą. Miało to symbolizować jej podtapianie. Pod koniec dnia wszyscy mieszkańcy zbierali się w jednym miejscu i wyprowadzali kukłę poza granice wsi. Następowało palenie marzanny, która finalnie została wrzucona do wody. Warto zaznaczyć, że nasi przodkowie topili kukłę w czwartą niedzielę Wielkiego Postu.
Przez długi czas zwyczaj uśmiercania marzanny uznawany był za pogański. Jednak tradycja przetrwała do dziś i jest kultywowana w różnych regionach Polski. W niektórych miejscowościach marzannę zastępuje jej męski odpowiednik, czyli Marzaniok.
Kiedy topimy marzannę? Obrzęd ten przypada na pierwszy dzień kalendarzowej wiosny, czyli 21 marca. Najczęściej kukłę przygotowują i topią dzieci oraz młodzież szkolna, a także ludowe zespoły lokalne.