Każda ze światowych religii ma swoje tradycyjne święta, które wiążą się z istotnymi dla wiary wydarzeniami. Katolicy obchodzą Wielkanoc, Muzułmanie – Kurban Bajram, a dla Żydów najważniejszym wydarzeniem jest Pascha. Co to za święto i jaka historia się z nim wiąże? Na te pytania odpowiemy w naszym dzisiejszym artykule!
Spis treści
Pascha – co to słowo oznacza?
Pascha – święto znane także pod nazwą „Pesach” lub „Dzień Przaśników” to najważniejsze i najstarsze święto żydowskie, które przypada niezmiennie w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni księżyca. Co dla Izraelitów oznacza Pascha? To święto obchodzone na pamiątkę wyjścia Izraelitów z Egiptu. Konkretnie oznacza „przejście” ze śmierci do świata życia. Co ciekawe, w kulturze katolickiej możemy doszukiwać się podobieństw do słowa Pascha. Znaczenie tego święta można bowiem porównać do chrześcijańskich obchodów Święta Zmartwychwstania Chrystusa, który jako jedyny dotąd pokonał śmierć i zmartwychwstał, ofiarowując ludziom zbawienie i życie wieczne. Żydzi traktują bowiem to święto z dokładnie taką samą powagą i stosownym szacunkiem, z jakim katolicy obchodzą święta Wielkiej Nocy.
Święta Paschy – jak długo trwają obchody Dnia Przaśników?
Dzień Przaśników poprzedzają długie przygotowania, które (podobnie jak w przypadku polskich świąt) zakładają dokładne sprzątanie domów połączone z pozbyciem się z nich wszelkich zakwaszonych produktów, czyli np. chleba pieczonego na zakwasie czy piwa. Tak nakazuje wieloletnia tradycja liturgii Pascha. Święto to wiąże się bowiem z licznymi rytuałami zaczerpniętymi ze świętej księgi Tora i tzw. Tory ustnej. Absolutnie kluczowy jest pierwszy dzień obchodów. Wówczas odbywa się wystawna i niezwykle uroczysta uczta zwana „Seder”. Drugiego dnia rozpoczyna się natomiast wielkie odliczanie kolejnych 49 dni do następnego ważnego dla Żydów święta Żniw, czyli tzw. Szawuot.
Ciekawostka: Czy wiesz, jak długo trwa Pascha? Święto to obchodzone jest przez Żydów aż 7 dni! Czy wówczas mogą sobie oni pozwolić na pełny urlop? Otóż nie! W trakcie tych dni można pracować, ale część dnia należy bezwzględnie spędzać z rodziną w sposób radosny i aktywny. Żydzi chętnie organizują wówczas różnego rodzaju wycieczki, zwiedzanie okolicznych atrakcji i muzeów. Święta Paschy są bowiem pełne szczęścia i radości, która wynika ze świętowania odzyskania wolności przez Lud Izraela.
Zwyczaje kultywowane w czasie święta Paschy
Przejdźmy teraz do zwyczajów, z którymi wiąże się Pascha. Co to bowiem za święto bez tradycji? Na wstępie warto podkreślić, że kultywowane zwyczaje mogą się nieznacznie różnić w zależności od miejsca zamieszkania Żydów. Podstawowe zasady obchodzenia tego święta są natomiast wszędzie takie same. W wieczór przed nadejściem święta wszyscy domownicy szczególną uwagę zwracają na wygląd swojego domu: sprzątają i dekorują jego poszczególne elementy. W niektórych społecznościach żydowskich stosuje się również kilkudniowy post na pamiątkę dziesiątej plagi egipskiej.
Jednak co dla Izraelitów oznacza Pascha przede wszystkim? To oczywiście uroczysta wieczerza, która konkretniej nosi nazwę Kolacji Sederowej (inaczej Seder). Spożywa się ją w pierwszą noc święta Paschy i jest ona rytualnym rozpoczęciem świętowania, które musi przebiegać zgodnie ze ściśle określoną tradycją.
Pascha – znaczenie Kolacji Sederowej
W Dzień Przaśników rodzina i zaproszeni goście gromadzą się przy udekorowanym stole, który bezwzględnie powinien być przykryty białym obrusem. Nie może zabraknąć na nim dwóch świec, które symbolizują stworzenie przez Jahwe kobiety i mężczyzny. Świece najczęściej zapala pani domu. Podczas uroczystej wigilii odśpiewuje się także specjalną modlitwę dziękczynną – Kidusz. W dalszej kolejności Żydzi wypijają pierwszy z czterech kielichów czerwonego wina i odbywają rytualnie ręce w przygotowanym wcześniej naczyniu. Kolejnym etapem uczty jest przełamanie jednej z trzech macy, czyli tradycyjnego żydowskiego pieczywa.
Ciekawostka: Maca wypiekana jest z mąki jęczmiennej, pszennej lub z prosa. Ma kształt okrągłego placka i inaczej nazywana jest przaśnym chlebem. To właśnie stąd święto Paschy w niektórych regionach świata zyskało nazwę „Dzień Przaśników”.
Jedna z jej części chowana jest do specjalnego woreczka, a drugą (wraz z pozostałymi dwiema macami) dzieli się pośród wszystkich uczestników kolacji. Moment ten poprzedza odmówienie modlitwy dziękczynnej za chleb, a po podziale macy następuje uroczyste odczytanie Hagady, czyli opowieści o wyjściu Izraelitów z Egiptu. Na koniec wszyscy wspólnie odmawiają psalm Hallelu.
Co ważne, na świątecznym nie może zabraknąć również specjalnie przygotowywanego gorzkiego naparu (ma on przypominać gorycz niewoli żydowskiej), jajek ugotowanych na twardo, warzyw zanurzonych w osolonej wodzie i świeżych owoców. Jeśli chodzi o potrawy mięsne, na Kolacji Sederowej króluje baranina oraz drób.
Jak widać, tradycyjne obyczaje są nieodłącznym elementem święta Pascha. Znaczenie wszystkich powyższych modlitw i symboli jest dla przedstawicieli religii żydowskiej naprawdę ogromne, co zdecydowanie odróżnia ich od katolików świętujących przy stole nadejście Wielkiej Nocy.